Nee, je mag niet zomaar een crowdfunding starten zonder je goed in te lezen in de bijbehorende regels en verplichtingen; dit is een revolutionaire alternatieve financieringsvorm waarbij je via een online platform kapitaal werft van een grote groep individuen, die elk een klein bedrag investeren in een project of onderneming. Op deze pagina ontdek je alles over de verschillende vormen, de geldende wetgeving in Nederland en België, hoe je een succesvolle campagne opzet en beheert, en welke financiële, juridische en praktische aandachtspunten van belang zijn.
Crowdfunding, oftewel ‘financiering door de menigte’, is een methode waarbij individuen of ondernemingen geld ophalen voor projecten via een online platform, gesteund door bijdragen van een groot aantal mensen. Deze projecten, variërend van startups en innovatieve producten tot vastgoed en maatschappelijke initiatieven, kunnen zowel in Nederland als België worden opgezet, met funders die vaak uit deze landen en soms ook Duitsland afkomstig zijn. Het is een alternatief voor traditionele financieringsvormen, en de vraag of je zomaar een crowdfunding mag starten hangt sterk af van de gekozen vorm en de bijbehorende regels.
In zowel Nederland als België onderscheiden we voornamelijk vier typen crowdfunding, die bepalen welke beloning of tegenprestatie funders ontvangen:
Voor privépersonen in België wordt crowdfunding voornamelijk ingezet voor zakelijke of charitatieve projecten en is het doorgaans minder geschikt voor heel kleine bedragen.
Het starten van crowdfunding is aan specifieke wettelijke regels en vergunningen gebonden, wat betekent dat je niet zomaar een crowdfunding kunt starten. De vergunningsplicht rust voornamelijk op de crowdfundingplatforms zelf, die optreden als financiële dienstverleners. In Nederland moeten deze platforms vaak beschikken over een vergunning financiële dienstverlener of een vergunning beleggingsonderneming, of een ontheffing bemiddelaar in opvorderbaar geld van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder de Wet op het financieel toezicht (Wft).
Cruciaal is de Europese crowdfundingverordening (ECSPR), die sinds 10 november 2021 van kracht is. Deze verordening vereist een specifieke vergunning voor crowdfundingactiviteiten voor platforms die crowdfundingdiensten aanbieden voor projecten die meer dan 5 miljoen euro ophalen binnen een periode van 12 maanden in de gehele EU, inclusief Nederland en België. Voor initiatiefnemers van een project is het dus van groot belang om een platform te kiezen dat over de juiste, actuele vergunningen en het nodige toezicht beschikt. De precieze regels en vereisten voor een campagne kunnen variëren afhankelijk van de gekozen vorm van crowdfunding (donatie-, beloning-, lening- of aandelen-gebaseerd) en het bedrag dat je wilt ophalen.
Om een crowdfundingcampagne te starten volgens de Nederlandse en Belgische wetgeving, begin je altijd met het zorgvuldig kiezen van een betrouwbaar en vergund crowdfundingplatform. Dit is cruciaal, want hoewel je mag niet zomaar een crowdfunding starten, rust de vergunningsplicht voornamelijk op de platforms zelf, die onder toezicht staan van instanties zoals de AFM in Nederland of de FSMA in België, en voldoen aan de Europese crowdfundingverordening (ECSPR). Zodra je een geschikt platform hebt gekozen, maak je een gedetailleerd plan, waarbij je de terugbetaalwijze voor investeerders (donatie, beloning, lening of aandelen) en een realistisch financiële planning met een helder doel en deadline bepaalt.
Vervolgens richt je je op de publieke presentatie van het projectidee en het opbouwen van de ‘crowd’ van je crowdfunding campagne. Een campagne opzetten en promoten kost veel tijd en aandacht, waarbij je een campagneplan schrijven, content maken, updates delen, vragen beantwoorden en investeerders activeren zult uitvoeren. Essentieel hierbij is transparantie naar investeerders over je plannen en zelf bereik opbouwen en onderhouden via je netwerk en sociale media. Houd er rekening mee dat sommige platforms een minimumbedrag van 25.000 euro voor campagnes hanteren en dat het project bij voorkeur op één crowdfunding platform wordt geplaatst. Na de lancering blijft contact houden met investeerders van groot belang voor het succes en de verdere projectvoortgang.
Om een crowdfunding te starten, maak je voornamelijk gebruik van gespecialiseerde online crowdfundingplatforms. Deze platforms zijn de cruciale schakel die projecten en ondernemers verbinden met een groot publiek van potentiële investeerders of donateurs. Het is van belang een betrouwbaar en vergund platform te kiezen, want zoals eerder benoemd, mag je niet zomaar een crowdfunding starten zonder de juiste juridische en organisatorische kaders. In Nederland en België zijn er diverse platforms, zoals Collin Crowdfund en Geldvoorelkaar voor lening- en aandelen-gebaseerde financiering van mkb en startups, en voordekunst of Ulule voor donatie- en beloningscampagnes, waaronder creatieve en horecaprojecten. Een belangrijk uniek aspect is dat je een project initieel op maximaal één crowdfunding platform mag plaatsen om de campagnefocus te garanderen en potentiële funders niet te verwarren. Naast het faciliteren van transacties bieden veel platforms ook ingebouwde tools, zoals templates voor campagnepagina’s, voortgangsdashboards en soms zelfs crowdfund-coaches die helpen bij de opzet en begeleiding na de lancering. Aanvullende tools buiten het platform om, zoals socialemediaplatforms, e-mailmarketingsoftware en videobewerkingsprogramma’s, zijn onmisbaar voor effectieve promotie en het activeren van je ‘crowd’.
Bij het starten van crowdfunding draag je als initiatiefnemer diverse financiële en juridische verplichtingen, wat betekent dat je niet zomaar een crowdfunding mag starten zonder gedegen voorbereiding. Financieel gezien omvatten je verplichtingen, naast de reguliere rente- en aflossingsverplichtingen bij lening-gebaseerde projecten, een reeks kosten die per platform verschillen. Het is hierbij essentieel om de specifieke kostenstructuur van het gekozen crowdfundingplatform nauwkeurig te onderzoeken.
De financiële verplichtingen kunnen omvatten:
Alle genoemde bedragen zijn vaak exclusief 21% BTW.
Op juridisch vlak blijft transparantie naar investeerders een cruciale verplichting, zoals eerder benadrukt. Voor projecten waarbij aandelen worden uitgegeven (equity-based crowdfunding), ontstaan er aanvullende wettelijke vereisten en administratieve verplichtingen door minderheidsaandeelhouderschap. Dit betekent onder andere het voldoen aan extra wettelijke voorschriften, het zorgen voor meer transparantie in financiële rapportages, en het regelmatig organiseren van aandeelhoudersvergaderingen. Bovendien dien je te voldoen aan de algemene wettelijke verplichtingen als ondernemer en de verplichte financiële jaarverantwoording, waarvan het niet naleven kan leiden tot boetes. Sommige crowdfundingplatforms bieden zelf juridische bijstand aan of kunnen hierin adviseren.
Crowdfundingcampagnes succesvol beheren en promoten vereist een strategische aanpak en continue inzet, want je start niet zomaar een succesvolle campagne zonder gedegen voorbereiding en uitvoering. De basis is een helder plan met een realistisch financieel doel en een duidelijke beloningsstrategie. Een meeslepend en persoonlijk verhaal dat de drijfveren van de initiatiefnemer toont, is cruciaal om investeerders te betrekken. Investeer in overtuigende content, zoals een campagnevideo; analyses tonen aan dat video de slagingskans significant verhoogt en het delen via sociale media stimuleert. De promotie begint al vóór de officiële lancering, aangezien dit ‘voorcampagne marketingmoment’ het belangrijkste is om een sterk netwerk van ondersteuners op te bouwen.
Na de lancering is het ‘keihard werken’ om de campagne actief te houden door voortdurend updates te delen, vragen te beantwoorden en investeerders te activeren. Transparantie over de projectvoortgang en het nakomen van beloften, zoals specifieke beloningen, is essentieel om vertrouwen te winnen en betrokkenheid te behouden. Een goed beheerde campagne zorgt niet alleen voor extra financiering, maar verhoogt ook de zichtbaarheid van je project en kan leiden tot waardevolle marketingtractie. Houd wel rekening met de succesfee die platforms vaak in rekening brengen na een succesvolle financiering, een variabele kost die je vooraf duidelijk moet calculeren.
Crowdfunding brengt verschillende financiële risico’s en operationele valkuilen met zich mee die je als initiatiefnemer en investeerder moet kennen en vermijden. Het belangrijkste risico voor investeerders is het totale verlies van hun investering, zeker bij nieuwe startende bedrijven die vaak via crowdfunding financiering zoeken en een hogere kans op faillissement hebben. Voor initiatiefnemers is een grote valkuil het onderschatten van de benodigde inzet en de complexiteit; je mag niet zomaar een crowdfunding starten en verwachten dat het project vanzelf succesvol is.
Een veelvoorkomende valkuil voor initiatiefnemers is een passieve houding, waarbij de campagne na lancering onvoldoende wordt gepromoot of gecommuniceerd, wat resulteert in het niet halen van het financieringsdoel. Ook het risico op overfinanciering, waarbij een project te veel geld ophaalt zonder een gedegen plan voor beheer en uitvoering, kan leiden tot projectfalen. Aan de investeerderskant zijn naast het faillissementsrisico ook betalingsproblemen bij de initiatiefnemer een zorg, waardoor leningen niet worden terugbetaald of beloofde beloningen uitblijven. Verder is het concentratierisico, dat ontstaat bij te grote investeringen in één project, een belangrijke factor om te spreiden. Het kiezen van een betrouwbaar en vergund crowdfundingplatform en volledige transparantie over zowel kansen als potentiële risico’s zijn essentieel om deze valkuilen te omzeilen en het vertrouwen van de ‘crowd’ te behouden.
Ja, je mag zeker een crowdfunding starten voor iemand anders, maar dit brengt specifieke regels en extra aandachtspunten met zich mee. Crowdfunding is breed toepasbaar en kan gebruikt worden om geld te vragen voor persoonlijke projecten, goede doelen en persoonlijke acties, en kan bijdragen ontvangen van iedereen. De persoon die de campagne opzet (de initiatiefnemer) draagt de juridische verantwoordelijkheid, zelfs als de fondsen bestemd zijn voor een ander (de begunstigde). Het is dan ook cruciaal om volledige financiële en persoonlijke openheid te bieden over de begunstigde en het precieze doel van de campagne, om het vertrouwen van de crowd te winnen. Meestal valt dit onder donatie-based crowdfunding, waarbij funders geen directe tegenprestatie verwachten. Kies altijd een betrouwbaar en vergund crowdfundingplatform dat geschikt is voor persoonlijke of maatschappelijke doelen, zoals eerder genoemd platforms die creatieve of charitatieve projecten ondersteunen. Vergeet niet de fiscale gevolgen voor de begunstigde te onderzoeken en actief het netwerk van zowel de initiatiefnemer als de begunstigde te betrekken, aangezien vrienden en familie vaak de eerste donateurs zijn.
Als je wilt investeren in startups via crowdfunding, dan is het goed om te weten dat dit spannende kansen biedt, maar ook serieuze risico’s kent. Hoewel je als investeerder niet zomaar in een startup kunt investeren zonder je goed te verdiepen, maken crowdfundingplatforms het wel breed toegankelijk. Je investeert meestal in startups via aandelenaankoop, waarbij je mede-eigenaar wordt en kunt profiteren van waardestijging als het bedrijf succesvol groeit, of via een converteerbare lening die later in aandelen kan worden omgezet.
Het belangrijkste risico is het totale verlies van je investering, omdat startups inherent een hogere kans op faillissement hebben dan gevestigde bedrijven. Daarom zie je bij lening-gebaseerde financiering voor startups vaak een hogere rentevergoeding om dit risico te compenseren. Een groot voordeel is de lage instapdrempel: je kunt al vanaf enkele tientjes investeren, wat het spreiden van je vermogen over verschillende projecten en daarmee het verlagen van het concentratierisico makkelijker maakt. Investeerders kiezen de startups die ze willen ondersteunen vaak op basis van de bedrijfspresentatie en een gevoel van verbondenheid met de initiatieven, soms zelfs zonder primair financieel rendement te zoeken. Het is dus van belang om altijd via een betrouwbaar en vergund crowdfundingplatform te opereren en je goed te informeren over de specifieke risico’s en voorwaarden van elk project.
Crowdfunding voor vastgoedprojecten is populair, maar het is belangrijk om voorzichtig te zijn vanwege de specifieke risico’s. Investeerders moeten zich ervan bewust zijn dat, net als bij andere vormen, het risico bestaat op het totale verlies van hun investering, wat ook expliciet als waarschuwing wordt vermeld bij veel vastgoedinvesteringsprojecten. Specifieke vastgoedrisico’s omvatten een langere vastzetting van het geld en de afhankelijkheid van de prestaties van de woningmarkt, naast de mogelijkheid van hogere bouwkosten dan begroot. Hoewel platforms die zich richten op vastgoed, zoals Crowdrealestate en SamenInGeld, projecten zorgvuldig beoordelen op onderpand, haalbaarheid en rendement – en soms risicoschijven met bijbehorende rentes hanteren – en vastgoed met hypothecaire dekking aantrekkelijk kan lijken, mag je niet zomaar in een vastgoedproject stappen zonder een grondige risico-evaluatie. De bestaande regelgeving is erop gericht om via vergunde platforms transparantie te bieden, maar neemt het inherente risico van beleggen in vastgoed niet weg.
Nee, je mag niet zomaar een crowdfunding starten zonder rekening te houden met belangrijke voorwaarden en procedures, zelfs al kan de financieringsmethode door verschillende type personen en organisaties worden gebruikt. Hoewel je als initiatiefnemer geen directe overheidsvergunning nodig hebt, moet elk crowdfunding project wel de ’toestemming’ van een vergund crowdfundingplatform verkrijgen. Dit betekent dat je een aanvraagprocedure moet doorlopen voor toelating tot de crowdfunding website, die vervolgens beoordeelt of jouw project aan hun criteria en wettelijke eisen voldoet. Een succesvolle campagne vereist dan ook een doordacht opgezet project en hard werken, inclusief een gedetailleerd plan maken, passende beloningen bepalen en investeerders continu informeren, wat veel tijd en inzet kost.
Alle vier de hoofdvormen van crowdfunding – donatie-, beloning-, lening- en aandelen-gebaseerd – zijn toegestaan in Nederland en België, mits ze via een vergund platform verlopen. Deze financieringsmodellen zijn breed toepasbaar en kunnen gebruikt worden door verschillende type personen en organisaties voor allerlei projecten. Of je nu een startup bent, een bestaand bedrijf, een non-profitorganisatie die zich inzet voor maatschappelijke projecten, of een initiatiefnemer van private projecten, innovatieve producten, onroerend goed (vastgoed) of duurzame initiatieven voor al deze doelen is crowdfunding een toegestane methode. Hoewel je niet zomaar een crowdfunding mag starten zonder een betrouwbaar en vergund platform, zijn de soorten projecten die via deze methoden gefinancierd kunnen worden dus zeer divers en veelzijdig.
De aanvraag van een vergunning voor crowdfunding betreft hoofdzakelijk de crowdfundingplatforms zelf, en niet de individuele projectinitiatiefnemers. Zij moeten bij toezichthouders zoals de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in Nederland een officiële aanvraag indienen om een vergunning financiële dienstverlener, een vergunning beleggingsonderneming, of een ontheffing bemiddelaar in opvorderbaar geld te verkrijgen. Dit proces is uitgebreid en gedetailleerd, gericht op het waarborgen van betrouwbaarheid en naleving van de strenge Europese crowdfundingverordening (ECSPR). Zonder deze door de AFM goedgekeurde vergunningen of ontheffingen mag je zomaar een crowdfunding starten als platform absoluut niet, wat onderstreept hoe fundamenteel deze goedkeuring is voor het legaal aanbieden van crowdfundingdiensten en het beschermen van investeerders.
De fiscale gevolgen van crowdfunding voor initiatiefnemers zijn afhankelijk van de gekozen vorm en de juridische structuur van het project of de onderneming. Het is essentieel om dit goed uit te zoeken, want je mag niet zomaar een crowdfunding starten zonder de belastingimplicaties te begrijpen. Bij donatie- en beloningsgebaseerde crowdfunding kunnen de ontvangen gelden voor ondernemers als omzet tellen, waarover inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting betaald moet worden.
Voor lening-gebaseerde crowdfunding is het ontvangen bedrag een lening en geen inkomen, terwijl de rente die je aan investeerders betaalt meestal een aftrekbare bedrijfskost is. Bij aandelen-gebaseerde crowdfunding gaat het om een kapitaalinjectie; hier ontstaan fiscale gevolgen vooral bij winsten van de onderneming en bij een eventuele verkoop van aandelen, wat kan leiden tot kapitaalwinstbelasting afhankelijk van je fiscale situatie en de juridische structuur (eenmanszaak, VOF of BV). Startende ondernemers in Nederland kunnen vaak profiteren van fiscale voordelen zoals startersaftrek en zelfstandigenaftrek, wat de belastingdruk op hun winst verlaagt. In België kunnen jonge start-ups, vrijberoepsbeoefenaars en kleine ondernemingen soms zelfs vrijgesteld zijn van belastingverhoging in de eerste drie jaar als ze geen voorafbetalingen doen.