De wet excessief lenen bij eigen vennootschap, ingegaan op 1 januari 2023, is bedoeld om te voorkomen dat aanmerkelijkbelanghouders (DGA’s) onbeperkt geld lenen van hun eigen BV. Deze wet stelt een grens aan de totale schuld die een DGA en diens partner gezamenlijk bij de eigen vennootschap mogen hebben; bedragen boven de €500.000 (na een eerdere grens van €700.000) worden als regulier voordeel in box 2 belast.
Op deze pagina duiken we dieper in de precieze regels, de fiscale gevolgen, recente wetswijzigingen en praktische tips om boetes en extra belastingen te vermijden. Ook leest u meer over specifieke situaties zoals privé leningen aan een vof en de rol van de Belastingdienst.
De wet excessief lenen bij eigen vennootschap houdt in dat aanmerkelijkbelanghouders – personen met minimaal 5 procent aandelenbelang in een bv of diverse andere entiteiten met aanmerkelijk belang – belasting moeten betalen over het deel van hun leningen bij de eigen vennootschap dat een vastgestelde grens overschrijdt. Deze wet, ingegaan op 1 januari 2023, is bedoeld om te voorkomen dat de belastingheffing over vermogen langdurig wordt uitgesteld door excessief geld uit de eigen vennootschap te lenen. De wet is van toepassing op de gezamenlijke schulden van de aanmerkelijkbelanghouder en diens partner, waarbij naast directe leningen ook indirecte schulden en alle civielrechtelijke schuldverhoudingen en verplichtingen worden meegenomen in de beoordeling. Hoewel de oorspronkelijke grens €700.000 bedroeg, is deze per de peildatum van 31 december 2024 verlaagd naar €500.000. Het bedrag dat boven deze grens uitkomt, wordt jaarlijks als fictief regulier voordeel in box 2 van de inkomstenbelasting belast, waarbij het eerste afrekenmoment plaatsvond op 31 december 2023. Een cruciale uitzondering op deze regel betreft leningen die zijn aangegaan voor de financiering van de eigen woning, mits deze leningen voldoen aan de hypothecaire en eigenwoningschuld voorwaarden.
Een lening bij eigen vennootschap wordt als excessief beschouwd wanneer de gezamenlijke schulden van een aanmerkelijkbelanghouder (DGA) en diens fiscale partner bij de eigen vennootschap de grens van €500.000 overschrijden. Deze grens is van kracht sinds de peildatum van 31 december 2024, een verlaging vanaf de eerdere drempel van €700.000 die gold sinds de invoering van de wet excessief lenen bij eigen vennootschap op 1 januari 2023. Het is belangrijk te benadrukken dat het maximumbedrag van €500.000 niet wordt verdubbeld bij de aanwezigheid van een fiscaal partner, maar geldt voor het totale schuldbedrag.
Voor de beoordeling van excessief lenen tellen niet alleen directe leningen mee, maar ook indirecte schulden, zoals leningen die de vennootschap verstrekt aan directe familieleden zoals kinderen. Leningen aan broers, zussen, neven en nichten vallen daarentegen buiten de regeling. Ook een banklening waarbij de eigen vennootschap borg staat, kan meetellen als die borgstelling essentieel was voor het verkrijgen van de lening, en niet slechts voor gunstigere voorwaarden. Een cruciale uitzondering vormt de financiering van de eigen woning deze leningen tellen alleen niet mee als er via een notaris een recht van hypotheek aan de eigen vennootschap is verleend en de lening voldoet aan de fiscale eigenwoningschuld voorwaarden. Het bovenmatige deel van de lening wordt jaarlijks op 31 december als fictief regulier voordeel in box 2 belast, tegen een tarief van bijvoorbeeld 26,9% inkomstenbelasting, om uitstel van belastingheffing te voorkomen.
De fiscale gevolgen bij excessief lenen van de eigen vennootschap draaien om de directe belastingheffing in box 2 van de inkomstenbelasting voor de aanmerkelijkbelanghouder (DGA). Zodra de gezamenlijke schulden van de DGA en diens fiscale partner bij de eigen vennootschap de drempel van €500.000 overschrijden, wordt het bovenmatige deel jaarlijks op 31 december aangemerkt als een fictief regulier voordeel. Dit fictieve voordeel wordt belast als inkomen uit aanmerkelijk belang, tegen het dan geldende box 2-tarief van bijvoorbeeld 26,9%. Deze maatregel van de wet excessief lenen bij eigen vennootschap is bedoeld om langdurig uitstel van belastingheffing over vermogen te voorkomen. Een belangrijk aspect hierbij is dat de wet tegelijkertijd een mechanisme bevat om economische dubbele heffing te vermijden, door het eenmaal belaste fictieve voordeel later in mindering te brengen bij een daadwerkelijke dividenduitkering of verkoop van de aandelen.
Om te voldoen aan de wet excessief lenen bij eigen vennootschap en fiscale risico’s te vermijden, dient u de gezamenlijke schulden bij uw eigen vennootschap onder de €500.000 te houden, waarbij leningen voor de eigen woning alleen meetellen als ze niet voldoen aan de hypothecaire en fiscale eigenwoningschuld voorwaarden. Een nauwkeurige en actuele financiële administratie is van groot belang; dit helpt u namelijk om financiële risico’s vroegtijdig te ontdekken en boetes te voorkomen die kunnen ontstaan door bijvoorbeeld een te late, onvolledige of onjuiste vennootschapsbelastingaangifte. Zorg er bovendien voor dat u uitgaven zakelijk en privé consequent gescheiden houdt, wat latere discussies met de Belastingdienst aanzienlijk kan vereenvoudigen of zelfs voorkomen. Het is aan te raden fiscaal advies in te winnen om bedrijfsrisico’s te minimaliseren en mogelijke fiscale risico’s en onvoorziene belastingverplichtingen proactief te identificeren, zodat u tijdig de juiste preventieve maatregelen kunt nemen.
De centrale drempel voor de wet excessief lenen bij eigen vennootschap is vastgesteld op €500.000. Dit bedrag is van toepassing op de gezamenlijke schulden die een aanmerkelijkbelanghouder (DGA) en diens fiscale partner bij de eigen vennootschap hebben. Deze grens is ingegaan op de peildatum van 31 december 2024, en betekent een verlaging ten opzichte van de eerdere drempel van €700.000 die gold sinds de invoering van de wet op 1 januari 2023. Het is cruciaal te onthouden dat deze grens geldt voor het totale schuldbedrag van de partners samen en niet per persoon.
Er gelden belangrijke uitzonderingen op deze regel. De meest significante is de lening voor de financiering van de eigen woning deze telt alleen niet mee voor de drempel als er via een notaris een recht van hypotheek ten gunste van de eigen vennootschap is verleend en de lening voldoet aan de fiscale eigenwoningschuld voorwaarden. Daarnaast tellen leningen aan (klein)kinderen en (groot)ouders, inclusief hun partners, wel mee als indirecte schulden. Leningen die de vennootschap verstrekt aan broers, zussen, neven en nichten vallen daarentegen buiten de regeling. Tot slot kan een banklening waarbij uw eigen vennootschap borg staat alleen meetellen als deze borgstelling absoluut noodzakelijk was om de lening te verkrijgen, en niet slechts om gunstiger voorwaarden te bedingen.
De meest recente wetswijzigingen en beleidsontwikkelingen rondom excessief lenen omvatten een belangrijke aanpassing van de drempel en een verhoogde focus van de Belastingdienst op naleving. De wet excessief lenen bij eigen vennootschap, die op 1 januari 2023 werd ingevoerd met een initiële grens van €700.000, is per de peildatum van 31 december 2024 verlaagd naar €500.000 voor de gezamenlijke schulden van een DGA en diens fiscale partner. Als beleidsontwikkeling heeft de Belastingdienst de afgelopen jaren ingezet op een intensieve controleverzekering op excessieve leningen, wat inhoudt dat het leengedrag van aanmerkelijkbelanghouders nauwkeuriger wordt gecontroleerd. Deze wet heeft niet alleen een belangrijke preventieve werking om ongewenste schuldopbouw te voorkomen, maar legt ook druk op de latente AB-claim, wat een dieper fiscaal gevolg is voor het uitgestelde belastingbedrag op het aanmerkelijk belang. Om DGA’s te helpen bij het beoordelen van hun situatie, is er vaak een Wet excessief lenen calculator beschikbaar.
Officiële informatie en voorbeelden van de Belastingdienst vindt u in de eerste plaats op hun website: belastingdienst.nl. Hier publiceert de Belastingdienst uitgebreide en actuele uitleg over diverse fiscale onderwerpen, waaronder gedetailleerde regels en voorbeelden die relevant zijn voor de wet excessief lenen bij eigen vennootschap, zoals informatie over fiscale partners en de voorwaarden voor eigenwoningschulden. De website laat op transparante wijze zien hoe de Belastingdienst omgaat met geldende fiscale wetten en regels, en biedt ook antwoorden op veelgestelde vragen over belastingen en toeslagen. Voor een dieper inzicht in het bredere belastingbeleid en achtergronddocumenten zoals het Belastingplan, kunt u ook terecht op Rijksfinancien.nl, waar visuele overzichten van fiscale maatregelen en premies worden gepresenteerd.
Voor het correct vastleggen en rapporteren van leningen bij uw eigen vennootschap is een solide, schriftelijke leningsovereenkomst onmisbaar. Deze overeenkomst moet zakelijke voorwaarden bevatten die u ook met een externe partij zou afspreken, zoals een marktconforme rente en een realistisch aflossingsschema. Het is cruciaal dat de directeur-grootaandeelhouder (DGA) de overeenkomst zowel als privépersoon als namens de BV ondertekent om de juridische en fiscale positie te verankeren. Daarnaast is een betrouwbare en actuele betalingsregistratie van alle aflossingen en renteverplichtingen essentieel, ondersteund door concrete bewijsstukken zoals bankafschriften. Het strikt naleven van deze afspraken, zonder achterstanden, is fundamenteel om het zakelijke karakter van de lening te behouden en problemen met de wet excessief lenen bij eigen vennootschap te voorkomen.
Wanneer u als privépersoon geld uitleent aan uw eigen bedrijf, zijn er verschillende aandachtspunten om rekening mee te houden om zowel fiscale als juridische problemen te voorkomen. Ten eerste, en dit is een belangrijk onderscheid met de wet excessief lenen bij eigen vennootschap, is er in principe geen grens aan de hoogte van een lening die een aanmerkelijkbelanghouder aan de eigen vennootschap verstrekt. Uw bedrijf moet een duidelijke en zakelijke reden hebben om de lening aan te gaan; de lening moet nodig, verantwoord en groeibevorderend zijn, en niet louter om fiscale redenen.
Zorg er ten tweede voor dat de lening onder zakelijke voorwaarden wordt vastgelegd die u ook met een externe partij zou afspreken. Dit betekent een solide, schriftelijke leningsovereenkomst met een marktconforme rente en een realistisch aflossingsschema, waarbij de rente afhangt van de kredietwaardigheid van uw bedrijf. Het is cruciaal dat u de overeenkomst zowel privé als namens de BV ondertekent en dat de afspraken strikt worden nageleefd. Overweeg tot slot of een achtergestelde lening een optie is; hiermee kunt u het eigen vermogen van uw onderneming vergroten, wat de kans op toekomstige externe financiering kan verbeteren.
Wanneer u als privépersoon geld leent aan een vennootschap onder firma (vof), is het cruciaal om te begrijpen dat een vof een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid is, wat betekent dat zij niet losstaat van de vennoten. Dit heeft grote gevolgen voor de aansprakelijkheid: de vennoten van een vennootschap onder firma (vof) zijn hoofdelijk privé aansprakelijk voor de volledige schulden van de vof, inclusief de schulden die door andere vennoten zijn veroorzaakt. Een belangrijk verschil met leningen aan een BV is dat de wet excessief lenen bij eigen vennootschap, die zich richt op aanmerkelijkbelanghouders die lenen van hun BV, in principe niet van toepassing is op een vof, aangezien er geen sprake is van een BV-structuur met aandelen en een DGA.
Ondanks dat de wet excessief lenen niet van toepassing is, blijft het essentieel om een privélening aan uw vof zakelijk en schriftelijk vast te leggen, inclusief een marktconforme rente en een realistisch aflossingsschema, net zoals u dit met een externe partij zou doen. Het grootste risico voor de vennoot die privé geld uitleent aan de vof is de persoonlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid. Als de vof in financiële problemen komt, verliest u niet alleen het uitgeleende geld, maar bent u ook met uw privévermogen aansprakelijk voor alle overige schulden van de onderneming. Het is daarom van groot belang om goed na te denken over de omvang van de lening en de financiële positie van de vof.
Wanneer u als ondernemer geld nodig heeft voor uw bedrijf, kunt u kiezen tussen een lening bij een traditionele bank of een lening uit uw eigen besloten vennootschap (BV). Het voornaamste verschil zit in de bron van de financiering en de bijbehorende regels en voorwaarden. Een banklening is externe financiering van een onafhankelijke partij, terwijl een lening uit uw eigen BV interne financiering betreft, wat onder andere fiscale implicaties heeft door de wet excessief lenen bij eigen vennootschap.
Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste verschillen:
| Aspect | Lening bij bank voor eigen onderneming | Lening bij eigen vennootschap (door DGA aan zichzelf) |
|---|---|---|
| Bron van financiering | Externe partij (bank, andere geldverstrekker) | Interne financiering (uit uw eigen BV) |
| Toepasselijke regelgeving | Strikte kredietvoorwaarden van de bank, Wet op het financieel toezicht (Wft). | Wet excessief lenen bij eigen vennootschap (voor leningen boven €500.000 die niet kwalificeren als eigenwoningschuld). Daarnaast gelden de normale zakelijke voorwaarden voor leningen. |
| Kredietbeoordeling | Bank beoordeelt de kredietwaardigheid van uw onderneming, vraagt een gedegen businessplan en vaak een eigen inbreng. Kleine ondernemers kunnen het moeilijker vinden om een lening bij een bank te krijgen. | Geen externe kredietbeoordeling door een geldverstrekker. Wel is het cruciaal dat de lening voldoet aan zakelijke voorwaarden die de Belastingdienst hanteert. |
| Fiscale gevolgen voor de ondernemer | Rente en aflossing worden zakelijk geboekt. Geen directe inkomstenbelasting over het geleende bedrag zelf. | Rente en aflossing moeten zakelijk worden geboekt. Het deel van de gezamenlijke schulden boven de €500.000 (met uitzondering van de eigenwoningschuld) wordt jaarlijks op 31 december belast als fictief regulier voordeel in box 2. |
| Flexibiliteit | Minder flexibel, met vastgestelde looptijden, rentetarieven en aflossingsschema’s. Banken hanteren verschillende voorwaarden. | Kan in de praktijk flexibeler zijn qua voorwaarden, mits deze zakelijk blijven en schriftelijk zijn vastgelegd. Dit biedt de ondernemer meer zeggenschap over de invulling. |
| Benodigde zekerheden | Banken vragen vaak om zekerheden zoals pandrechten, hypotheken of persoonlijke borgstellingen. | Vereist ook zakelijke zekerheden, zoals pandrecht of hypotheek, om fiscale discussies te voorkomen en het zakelijke karakter te waarborgen. Bij de wet excessief lenen geldt voor de eigen woning een cruciale uitzondering als er een hypotheek is verleend. |
Kortom, een banklening voor uw onderneming brengt de eisen en controles van een externe financiële instelling met zich mee, gericht op de levensvatbaarheid van uw bedrijf. Lenen bij uw eigen BV biedt potentieel meer directe flexibiliteit, maar vereist een zorgvuldige naleving van de fiscale regels, met name de regeling rondom de wet excessief lenen bij eigen vennootschap, om ongewenste belastingheffing te voorkomen. Ondernemers die geld willen lenen moeten kritisch beoordelen of een lening nodig, verantwoord en groeibevorderend is, ongeacht de bron.
De wet excessief lenen bij eigen vennootschap richt zich primair op aanmerkelijkbelanghouders (DGA’s) en hun fiscale partners. Dit zijn personen die, vaak als directeur-grootaandeelhouder, minimaal 5 procent van de aandelen in een BV bezitten, maar ook houders van aanmerkelijk belang in andere entiteiten zoals open fondsen voor gemene rekening of coöperaties vallen onder deze regeling. De wet beoogt te voorkomen dat deze groep onbeperkt geld van hun eigen vennootschap leent door alle gezamenlijke schulden van de DGA en diens partner, inclusief indirecte schulden aan bijvoorbeeld (klein)kinderen en (groot)ouders (met hun partners), mee te tellen. Leningen aan broers, zussen, neven en nichten zijn hier specifiek van uitgezonderd. De cruciale uitzondering blijft de financiering van de eigen woning, mits deze voldoet aan de fiscale eigenwoningschuld voorwaarden en er een hypothecaire zekerheid is verleend.
De hoogte van een excessieve lening wordt vastgesteld door het totale uitstaande saldo van alle relevante schulden van een aanmerkelijkbelanghouder (DGA) en diens fiscale partner bij de eigen vennootschap te bepalen. Dit omvat niet alleen directe leningen, maar ook indirecte schulden, zoals leningen die de vennootschap verstrekt aan bijvoorbeeld (klein)kinderen. Het bedrag dat boven de drempel van €500.000 uitkomt, wordt als excessief beschouwd. Een belangrijk kenmerk van de wet excessief lenen bij eigen vennootschap is dat schulden die in een eerder jaar al als fictief regulier voordeel zijn belast, worden uitgesloten van de berekening voor de bepaling van de excessieve lening in volgende jaren om dubbele heffing te voorkomen. De oorspronkelijke drempel van €500.000 wordt dus verhoogd met deze reeds belaste bedragen. Leningen voor de financiering van de eigen woning tellen alleen niet mee als deze voldoen aan de hypothecaire en fiscale eigenwoningschuld voorwaarden.
Bij overtreding van de wet excessief lenen bij eigen vennootschap kunnen, naast de reguliere belastingheffing in box 2 over het excessieve deel, ook aanvullende en forse boetes van de Belastingdienst volgen. Deze boetes ontstaan meestal wanneer u de belastingaangifte opzettelijk onjuist of onvolledig doet, bijvoorbeeld door het excessieve deel niet correct te vermelden of te laat aan te geven. De Belastingdienst kan dan een vergrijpboete opleggen, met name bij situaties van opzet of grove schuld, waarbij de hoogte afhankelijk is van factoren zoals de mate van opzet of grove schuld, de hoogte van het verzwegen vermogen en eventuele verzachtende omstandigheden. Deze boetes kunnen oplopen tot 300% van het verzweeg vermogen en zijn bovendien niet aftrekbaar als kosten in de boekhouding, wat de financiële impact verder vergroot.
Lening.nl helpt u met het eenvoudig en transparant vergelijken en aanvragen van diverse soorten leningen, zodat u snel de meest voordelige optie vindt die bij uw persoonlijke situatie past. Als een 100% onafhankelijke kredietbemiddelaar biedt Lening.nl een breed aanbod van betrouwbare kredietverstrekkers die onder toezicht staan van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en DNB. U vult eenvoudig uw leendoel en persoonlijke gegevens in, waarna de vergelijker een maatwerk overzicht van passende leningen toont, vaak met de voordeligste lening en bijbehorende maandlasten bovenaan, waardoor u binnen korte tijd online een offerte kunt ontvangen en ondertekenen. Een goed begrip van verschillende leningstypen en hun voorwaarden, zoals aangeboden via Lening.nl, kan ook bijdragen aan een breder financieel inzicht dat indirect van pas komt bij het begrijpen van complexe regelgeving zoals de wet excessief lenen bij eigen vennootschap.