De studie financiering in Nederland is de financiële ondersteuning die de overheid biedt om studenten te helpen hun opleiding te bekostigen. Op deze pagina vind je alles over de verschillende vormen, wie in aanmerking komt, hoe je het aanvraagt, de terugbetaalregels en de actuele ontwikkelingen.
De studie financiering in Nederland is de financiële ondersteuning die de overheid biedt om studenten te helpen hun opleiding te bekostigen. Deze financiering bestaat uit diverse vormen die het mogelijk maken om te studeren, afhankelijk van je persoonlijke situatie en onderwijsniveau. De belangrijkste componenten van de studie financiering zijn:
De basisbeurs is een maandelijks bedrag dat sinds de herinvoering in september 2023 beschikbaar is, en wordt een gift als je binnen tien jaar je diploma haalt. De aanvullende beurs is bedoeld voor studenten met ouders die door hun inkomen minder kunnen bijdragen, en kan ook een gift worden onder dezelfde voorwaarden als de basisbeurs. Daarnaast is er de studielening, die je de mogelijkheid geeft om extra geld te lenen voor je opleiding; dit bedrag mag maandelijks worden aangepast, maar moet altijd met rente worden terugbetaald. Het collegegeldkrediet is een specifieke lening om uitsluitend je collegegeld te financieren, die eveneens na je studie met rente dient te worden afgelost. Voor oudere studenten of voor specifieke Masteropleidingen, zoals Master Project, Programma & Portfolio Management of Master Bestuurskunde, kan ook het LevenLangLerenKrediet een optie zijn. Bovendien is het vaak mogelijk om studiefinanciering te combineren met werken naast de studiefinanciering.
Het aanvragen van studiefinanciering bij DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) verloopt volledig online via de persoonlijke omgeving Mijn DUO op de website van DUO. Deze mogelijkheid staat open voor studenten die zijn ingeschreven voor een voltijd MBO-, HBO- of universitaire studie. Je hebt recht op studiefinanciering vanaf de eerste maand van je studie, maar het is belangrijk om de aanvraag op tijd in te dienen, idealiter vóór de start van het collegejaar. Dit komt omdat de toekenning van beurscomponenten, zoals de basisbeurs en aanvullende beurs, geldt voor het komende collegejaar en niet met terugwerkende kracht kan worden aangevraagd. Via Mijn DUO kun je naast de beurscomponenten ook je studielening en collegegeldkrediet aanvragen of wijzigen, waarmee je extra geld kunt lenen voor je opleiding.
Wie in aanmerking komt voor studie financiering in Nederland hangt af van je onderwijsniveau, leeftijd en inschrijvingsstatus. Over het algemeen ben je tot je 30e levensjaar gerechtigd tot studiefinanciering als je voltijds of duaal bent ingeschreven bij een erkende MBO-, HBO- of universitaire opleiding. Voor studenten in het hoger onderwijs, zowel HBO als universiteit, geldt dit recht zelfs als zij jonger dan 18 jaar zijn. De basisbeurs is beschikbaar voor deze studenten die een erkende opleiding volgen, waarbij de beurs voor mbo-studenten vergelijkbaar is met die voor studenten in het hoger onderwijs. De aanvullende beurs is bedoeld voor studenten van wie de ouders, gezien hun inkomen, minder kunnen bijdragen aan de studiekosten; de hoogte van deze beurs is direct afhankelijk van het inkomen van de ouders.
Daarnaast zijn de studielening en het collegegeldkrediet voor de meeste ingeschreven studenten beschikbaar om respectievelijk extra geld te lenen of uitsluitend collegegeld te financieren, onafhankelijk van ouderlijk inkomen. Voor oudere studenten of voor specifieke opleidingen, zoals Master Project, Programma & Portfolio Management of de HBO Bacheloropleiding Rechten, kan het LevenLangLerenKrediet een optie zijn, en heeft geen leeftijdsgrens. Een unieke optie is de studiebeurs voor het afronden van een HBO- of universitaire opleiding, specifiek voor studenten die buiten de reguliere financieringsregelingen vallen, en die een renteloze lening of gift tot € 5.000 kan bieden, ook zonder leeftijdsgrens en aan te vragen van mei 2025 tot juni 2025. Mocht de reguliere studie financiering niet toereikend zijn voor alle kosten, of heb je financiële middelen nodig voor andere doelen zoals het financieren van een auto, dan kun je, zij het met beperkte mogelijkheden, ook een lening aanvragen bij een bank of kredietverstrekker.
De voorwaarden van een studielening, een onderdeel van de studie financiering, maken het mogelijk om diverse studiekosten te dekken, zoals inschrijvingsgeld en leermateriaal. De terugbetaling kent een aanloopfase die begint op 1 januari volgend op het jaar dat je recht op studiefinanciering stopt. De eigenlijke aflosfase start twee jaar daarna en duurt voor studenten onder het leenstelsel (vanaf 1 september 2015) 35 jaar.
Je betaalt de lening altijd met rente terug; de rente is sinds 2024-10-10 ‘hoger dan beloofd’ gebleven, wat een langdurig effect kan hebben op je financiële situatie. DUO hanteert gunstige en flexibele terugbetaalvoorwaarden, zoals aflossen ‘naar draagkracht’ en de mogelijkheid om vervroegd af te lossen of het hele bedrag in één keer te voldoen. Over het algemeen zijn de voorwaarden van een studieschuld gunstiger dan die van een standaard persoonlijke lening, met een langere aflossingstermijn en vaak een lager rentepercentage.
Voor de meeste componenten van de studie financiering zijn er geen fundamentele verschillen tussen studeren aan een HBO-instelling of een universiteit in Nederland. Beide onderwijsniveaus vallen onder de reguliere regels voor hoger onderwijs, wat betekent dat zowel HBO- als universitaire studenten aanspraak kunnen maken op de basisbeurs, de aanvullende beurs, de studielening en het collegegeldkrediet. De aanvraagprocedure verloopt voor beide via DUO en de algemene voorwaarden, zoals de mogelijkheid dat de beurs een gift wordt bij het succesvol afronden van de studie binnen tien jaar, gelden voor alle studenten in het hoger onderwijs. Ook de regel dat er geen minimale leeftijd is voor studiefinanciering in het hoger onderwijs is van toepassing op zowel HBO als universiteit. Waar verschillen wel kunnen optreden, is bij specifieke financieringsopties zoals het LevenLangLerenKrediet, dat beschikbaar is voor bepaalde opleidingen die op zowel HBO-niveau (bijvoorbeeld een HBO Bacheloropleiding Rechten) als universitair niveau (zoals specifieke Masteropleidingen) worden aangeboden. Dit hangt meer samen met de aard van de specifieke opleiding of de leeftijd van de student dan met het type instelling zelf. De keuze tussen HBO en universiteit heeft dus vooral invloed op de aard van de studie, maar niet op de basisstructuur van de studiefinanciering.
Naast de reguliere vormen van studie financiering van DUO kunnen studenten in Nederland aanspraak maken op diverse toeslagen en aanvullende vergoedingen om de studiekosten te dekken of het inkomen aan te vullen. De aanvullende beurs, hoewel al onderdeel van de studiefinanciering, biedt extra financiële steun voor studenten van wie de ouders, door hun inkomen, minder kunnen bijdragen; deze kan oplopen tot maximaal €416,00 per maand voor het studiejaar 2023/2024 en is hoger voor uitwonende studenten. Om in aanmerking te komen voor de maximale aanvullende beurs mag het ouderlijk inkomen vanaf studiejaar 2023/2024 niet hoger zijn dan €35.200, terwijl bij een inkomen van ten minste €70.000 de minimale aanvullende beurs geldt. Een andere belangrijke tegemoetkoming is de individuele studietoeslag, speciaal bedoeld als inkomensaanvulling voor studenten met een medische beperking die daardoor structureel niet in staat zijn om naast hun studie bij te verdienen; deze bedraagt nu ongeveer €300 per maand en is sinds 2021 gelijkgetrokken, zodat de hoogte niet langer afhangt van de gemeente waarin de student woont. Veel studenten komen ook in aanmerking voor zorgtoeslag, een tegemoetkoming in de kosten van de zorgverzekering. Daarnaast kunnen er onkostenvergoedingen beschikbaar zijn voor specifieke posten zoals reiskosten en Verklaring Omtrent Gedrag (VOG), en is het soms mogelijk om subsidies voor studiekosten aan te vragen via verschillende fondsen, zoals het Badeloch Fonds of specifieke universiteitsfondsen voor studenteninitiatieven.
Effectief beheer van je studie financiën tijdens je opleiding begint met het opstellen van een heldere begroting, waarin je al je inkomsten en uitgaven, inclusief bestaande inkomsten en uitgaven van het huishouden inclusief studiekosten en levensonderhoudskosten, nauwkeurig bijhoudt. Maak optimaal gebruik van de beschikbare studiefinanciering van DUO, zoals de basisbeurs, aanvullende beurs en collegegeldkrediet, maar wees bedachtzaam met de studielening, aangezien deze met rente moet worden terugbetaald en kan leiden tot substantiële studieleningen. Overweeg indien mogelijk een bijbaan, want studiefinanciering kan gecombineerd worden met werken naast de studiefinanciering, om extra inkomsten te genereren en minder afhankelijk te zijn van leningen. Controleer ook of je in aanmerking komt voor toeslagen zoals zorgtoeslag of de individuele studietoeslag, en weet dat je, indien nodig, de studiefinanciering kunt laten stopgezet op verzoek. Door proactief te plannen en je financiën regelmatig te evalueren, voorkom je financiële problemen en zorg je voor een stabiele financiële situatie gedurende je studietijd.
De studie financiering in Nederland wordt voortdurend beïnvloed door actuele overheidsregels en beleidswijzigingen. De meest in het oog springende verandering is de herinvoering van de basisbeurs in september 2023, waarbij Minister Robbert Dijkgraaf specifieke bedragen heeft voorgesteld van €275 per maand voor uitwonende studenten en €110,30 per maand voor thuiswonende studenten. Daarnaast is de rente op studieleningen een actueel discussiepunt, met een nieuw rentepercentage op studieschuld dat per 1 januari 2024 is ingegaan, wat kan leiden tot hogere terugbetalingen dan oorspronkelijk verwacht en bezorgdheid over de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap herwaardeert daarom de effecten van lenen en schulden op het mentale welzijn en de kansen van studenten, erkennend dat het leenstelsel (ingevoerd vanaf 1 september 2015) de toegankelijkheid van het hoger onderwijs onder druk zet. Specifieke aanpassingen omvatten ook het voorstel om de studievoucher vanaf studiejaar 2023-2024 automatisch te verrekenen op de studieschuld. Hoewel de regels voor het aflossen van studieschuld sinds 2023 grotendeels ongewijzigd blijven, moeten studenten die in 2023 doorleenden rekening houden met het nieuwe rentepercentage. Verder is er sinds begin 2024 een risico op beperking in het aantal aanvragen voor studiefinanciering voor studeren in het buitenland, wat de planning voor internationale studenten kan beïnvloeden.
Het aanvragen van een studielening via DUO verloopt soepel en volledig online via je persoonlijke omgeving Mijn DUO. Daar geef je eenvoudig aan welk bedrag je maandelijks wilt lenen voor je opleiding, afgestemd op jouw persoonlijke studiekosten en levensonderhoud. Deze flexibiliteit betekent dat je het geleende bedrag gedurende je studieperiode ook naar wens kunt aanpassen.
Mocht de reguliere studie financiering van DUO niet genoeg zijn, of als je om andere redenen niet in aanmerking komt, dan kun je een aanvullende lening voor studie aanvragen bij een bank of kredietverstrekker. Het proces hiervoor begint met het gratis en vrijblijvend aanvragen van een offerte, waarin je de details van de lening kunt inzien. Het is belangrijk om de offerte nauwkeurig te controleren op de rente en de looptijd voordat je een besluit neemt. Indien je een bestaande lening wilt oversluiten, is het essentieel dit bij de aanvraag te vermelden, zodat de kredietverstrekker dit kan meewegen in de beoordeling. Vaak ontvang je al op dezelfde dag een voorstel als je aan de acceptatievoorwaarden voldoet.
Het voornaamste verschil tussen een gift en een lening is de verplichting tot terugbetaling. Een lening is een geldbedrag dat je ontvangt met de afspraak dat je dit, vaak inclusief rente, binnen een vastgestelde termijn terugbetaalt aan de geldschieter. Dit vergt duidelijke afspraken, die idealiter in een contract worden vastgelegd, zelfs bij een onderhandse lening tussen familie of vrienden, om problemen en misverstanden te voorkomen en omdat de Belastingdienst een lening zonder rente of met een te lage rente kan zien als een schenking. Een gift daarentegen is een bedrag dat je ontvangt zonder dat je dit hoeft terug te betalen; het is een onvoorwaardelijke overdracht van geld. Binnen de studie financiering in Nederland is dit onderscheid goed zichtbaar: de basisbeurs en aanvullende beurs kunnen een gift worden als je je diploma binnen tien jaar behaalt, terwijl een studielening of collegegeldkrediet altijd met rente moet worden terugbetaald, ongeacht je studieresultaten.
Ja, je kunt studie financiering combineren met een bijbaan zonder dat dit invloed heeft op je recht op deze financiële ondersteuning. Er is namelijk geen inkomensgrens voor het bedrag dat je bijverdient naast je studie, wat een veelgestelde vraag is onder studenten. Door te werken, genereer je extra inkomsten, waardoor je minder afhankelijk bent van een studielening en zo je studieschuld kunt beperken. Dit geeft studenten de flexibiliteit om zelf te bepalen hoeveel ze willen bijverdienen naast hun opleiding.
Wanneer je jouw studielening niet op tijd terugbetaalt, zal DUO je eerst herinneringen en aanmaningen sturen, waarbij extra kosten, zoals aanmaningskosten, in rekening kunnen worden gebracht. Blijft de betaling uit, dan kan de situatie escaleren: DUO kan een incassobureau of zelfs een deurwaarder inschakelen om de openstaande schuld te innen, wat leidt tot aanzienlijk hogere incassokosten. Dit heeft niet alleen financiële gevolgen, maar kan ook resulteren in een negatieve BKR-registratie, wat toekomstige leningen zoals een hypotheek negatief kan beïnvloeden. Bovendien loop je de mogelijkheid mis op specifieke voordelen, zoals de 10% kwijtschelding op de laatste termijn van een master- of postmasterlening die geldt bij tijdige afbetaling.
Mocht je betalingsproblemen ondervinden met je studie financiering, neem dan direct contact op met DUO. Zij kunnen met je meedenken over aanpassingen in je terugbetaalplan, zoals aflossing ‘naar draagkracht’, om verdere escalatie en extra kosten te voorkomen. In sommige gevallen, wanneer er echt geen oplossing via DUO mogelijk is, kun je ook hulp zoeken bij een schuldbemiddelaar.
Rabobank biedt studenten, naast de reguliere studie financiering via DUO, mogelijkheden voor aanvullende financiële ondersteuning, zoals een studentenkrediet of een studenten creditcard. Deze speciale leningen zijn bedoeld om studenten te helpen bij onverwachte uitgaven of kosten die niet door studiefinanciering worden gedekt. Het is hierbij cruciaal om de kosten goed te overwegen, aangezien studentenkredieten bij banken een hoge rentelast kunnen hebben; een lening van bijvoorbeeld €2.500 bij Rabobank kan resulteren in een totale rentelast van ruim €2.900 over de looptijd, met maandelijkse aflossingen van zo’n €84, waarbij de renteschuld oploopt gedurende de looptijd. Studenten creditcards van Rabobank worden vaak alleen aangeboden aan studenten met een studentenrekening bij de bank en hebben meestal een laagdrempelige jaarlijkse bijdrage.
Als student die een auto wil financieren, zijn je belangrijkste opties een persoonlijke lening, dealerfinanciering of verschillende leasevormen, aangezien de reguliere studie financiering van DUO niet voor dit doel beschikbaar is. Een persoonlijke lening is de meest gebruikte financieringsvorm om een auto te kopen als je niet genoeg spaargeld hebt voor de volledige aanschafprijs. Deze optie maakt het mogelijk om de financiële last van de aankoop over een langere periode te spreiden, al is het wel duurder dan kopen met eigen geld vanwege de rente. Je kunt ook kiezen voor financiering via de autodealer, wat vaak direct bij de aankoop wordt geregeld, of overwegen te leasen of te kiezen voor huurkoop. Voor specifieke automerken, zoals Peugeot financieren, zijn er vaak op maat gemaakte financieringsaanbiedingen via de dealer of gespecialiseerde aanbieders. Overweeg zorgvuldig de maandlasten en de totale kosten, aangezien een lening je financiële draagkracht beïnvloedt na je studie.
Peugeot financiering, vaak aangeboden via het Peugeot Betaalplan van Stellantis Financial Services Nederland B.V., werkt als een vorm van dealerfinanciering waarbij je een auto koopt met vaste maandelijkse aflossingen, doorgaans inclusief een aanbetaling en een slottermijn. De rentepercentages variëren; zo geldt er bijvoorbeeld een actietarief van 2,90% rente voor 100% elektrische en plug-in hybride modellen, en 4,90% voor benzine- en mild-hybrid modellen, beide vaak tijdelijk geldig tot 30 juni 2025, hoewel andere modellen algemene rentes van bijvoorbeeld 8.99% kunnen hebben. Financieringsvoorbeelden voor een model als de Peugeot 408 1.2 HYBRID 136PK GT AUTOMAAT laten zien dat een aanbetaling van €6.580, een kredietbedrag van €27.965, een slottermijn van €8.225 en maandbedragen tot wel €593 per maand kunnen gelden. Het is zowel mogelijk voor nieuwe als tweedehands Peugeots en optioneel kan een Stellantis Autoverzekering worden afgesloten. Voor studenten is Peugeot financiering over het algemeen beperkt geschikt hoewel dealerfinanciering een optie is voor het financieren van een auto, stellen kredietverstrekkers strenge inkomenseisen die moeilijk te vervullen zijn met alleen studie financiering van DUO of een bescheiden bijbaan, en de hoge aanbetalingen en maandelijkse lasten kunnen de financiële draagkracht na de studie aanzienlijk beïnvloeden.