Een tbs lening, oftewel een ‘ter beschikking stellen’ lening, is een constructie waarbij je activa zoals geld, vastgoed of goederen beschikbaar stelt aan een ander, bijvoorbeeld je eigen onderneming of een familielid. De fiscale en juridische gevolgen hiervan zijn complex en verdienen je volle aandacht, want het fiscaal recht is voortdurend in beweging en kan ertoe leiden dat de Belastingdienst rente of rentevoordeel als fiscaal inkomen of zelfs loon aanmerkt.
Op deze pagina duiken we dieper in wat een ter beschikking stellen inhoudt, welke voorwaarden gelden en hoe de fiscale behandeling voor particulieren en bedrijven werkt, inclusief de specifieke gevolgen voor de DGA. Ook behandelen we de rechten en plichten, geven we praktijkvoorbeelden en vergelijken we deze leenvorm met alternatieven zoals een Tinka, GKB en Pin lening, zodat je weloverwogen keuzes kunt maken.
Een TBS lening is, zoals de naam ’ter beschikking stellen’ al aangeeft, een financiële constructie waarbij je als persoon of entiteit (zoals een BV) activa beschikbaar stelt aan een ander, vaak een verbonden partij. Dit gaat verder dan alleen het verstrekken van een geldbedrag; het omvat het daadwerkelijk ’ter beschikking stellen’ van bijvoorbeeld geld, vastgoed, of andere goederen die voor gebruik aan die andere partij worden gegeven. De term “ter beschikking stellen” houdt dus in dat jij als verstrekker een actief niet verkoopt of schenkt, maar uitleent of overdraagt voor gebruik, waarbij de economische eigendom en de baten (zoals rente) vaak bij jou als verstrekker blijven liggen, maar de ontvanger erover kan beschikken. Dit kan bijvoorbeeld een BV met liquide middelen zijn die deze middelen uitzet als een lening aan de man, bijvoorbeeld voor een hypothecaire lening eigen woning, of voor de aankoop van effecten of onroerend goed, vaak in een context van belastingarbitrage praktijk. Het cruciale aspect is de onderlinge relatie tussen de verstrekker en de ontvanger, wat de fiscale en juridische behandeling van de lening complex maakt en de aandacht van de Belastingdienst trekt.
Voor een tbs lening gelden strikte voorwaarden en eisen, die er vooral op gericht zijn om de lening door de Belastingdienst als een ‘zakelijke’ afspraak te laten erkennen. De kern hiervan is dat de lening moet voldoen aan zakelijke voorwaarden, alsof de afspraken tussen twee volledig onafhankelijke partijen zouden zijn gemaakt. Dit betekent dat er altijd een schriftelijke leningsovereenkomst moet zijn. Deze overeenkomst moet specifiek een marktconforme rente bevatten – wat inhoudt dat de rente niet te laag mag zijn – een duidelijke looptijd en een reëel aflossingsschema. Vaak zijn ook zekerheden vereist, zoals een pandrecht of hypothecaire zekerheid, met name wanneer een directeur-grootaandeelhouder (DGA) leent van de eigen BV, bijvoorbeeld voor een eigen woning of voor een lening aan een familielid. Het is cruciaal dat deze vastgelegde afspraken nauwkeurig worden nagekomen; het niet voldoen aan deze eisen kan leiden tot ongewenste fiscale gevolgen, zoals het aanmerken van rentevoordeel als fiscaal inkomen of zelfs loon.
De fiscale behandeling van een tbs lening richt zich op de belastingheffing over de rente en aflossingen, zowel voor particulieren die activa ter beschikking stellen als voor bedrijven. Voor de financiële aspecten van zo’n zakelijke lening, zoals de rente en aflossingen, speelt btw over het algemeen geen rol. De precieze fiscale gevolgen en de impact op de inkomsten- en vennootschapsbelasting worden nader toegelicht in de volgende secties.
De fiscale gevolgen voor de directeur-grootaandeelhouder (DGA) bij een tbs lening kunnen aanzienlijk zijn en hangen af van de richting van de lening en de voorwaarden. Wanneer een DGA leent van de eigen BV, zijn de regels rondom ‘excessief lenen’ van toepassing, wat kan leiden tot belastingheffing. Dit betekent dat de Belastingdienst het leenbedrag boven een bepaalde drempel kan aanmerken als een fictief regulier voordeel uit aanmerkelijk belang, waarover belasting in box 2 verschuldigd is. Hoewel de Wet excessief lenen voor DGA’s vaak een drempel van €700.000 hanteert voor leningen (inclusief die aan fiscale partner, kinderen of verbonden personen), is het voor 2025 relevant dat het deel van een privéschuld aan de eigen BV dat per 31 december 2025 boven €500.000 uitkomt, belast wordt in box 2 van de inkomstenbelasting.
Naast de wetgeving voor excessief lenen, kan de Belastingdienst een lening, ongeacht de richting, als ‘onzakelijk’ bestempelen als de voorwaarden niet marktconform zijn. Dit kan leiden tot ernstige fiscale gevolgen, waaronder boetes en het aanmerken van rentevoordeel als fiscaal inkomen, salaris, of zelfs verkapt dividend. Wanneer een DGA activa ter beschikking stelt aan de eigen BV, bijvoorbeeld door een lening te verstrekken, vallen de inkomsten uit rente onder de terbeschikkingstellingsregeling (TBS-regeling) in box 1 van de inkomstenbelasting en worden deze progressief belast. Een belangrijk voordeel hierbij is de TBS-vrijstelling, die 12% van het resultaat vrijstelt, wat het effectieve belastingtarief kan verlagen. Om onaangename verrassingen te voorkomen, is het essentieel om altijd duidelijke schriftelijke leningsovereenkomsten op te stellen met zakelijke voorwaarden, alsof de lening met een onafhankelijke derde zou zijn aangegaan.
De invloed van een tbs lening op inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting is verschillend voor de lener en de uitlener. Voor de onderneming die activa leent via een tbs lening – vaak een BV of NV – heeft dit directe gevolgen voor de vennootschapsbelasting, een heffing op de winst ondernemingen. De rentekosten die de onderneming betaalt over de tbs lening zijn doorgaans aftrekbare bedrijfskosten. Deze aftrekpost zorgt ervoor dat lagere winst door zakelijke leningkosten bv of nv kan leiden tot minder te betalen vennootschapsbelasting. De vennootschapsbelasting tarieven 2024 kennen een tarief van 19% over winsten tot € 200.000 en 25,8% over het meerdere, waardoor de aftrekbaarheid van rente de belastingdruk van de onderneming kan verlichten.
Aan de kant van de privépersoon die activa ter beschikking stelt (de uitlener van de tbs lening), vormen belastbaar resultaat uit overige werkzaamheid in box 1 van de inkomstenbelasting. Dit betreft bijvoorbeeld de ontvangen rente. Deze inkomsten worden progressief belast, waarbij het belastingtarief oploopt met het inkomen. Echter, de TBS-vrijstelling, die 12% van het resultaat vrijstelt, kan het effectieve belastingtarief aanzienlijk verlagen. Voor gevallen waarin een directeur-grootaandeelhouder (DGA) geld leent van de eigen BV, geldt de Wet excessief lenen. Een lening van boven de €500.000 per 31 december 2025 (het bedrag dat al eerder op deze pagina is genoemd) wordt dan belast in box 2 inkomstenbelasting als een fictief regulier voordeel.
De belastingregels voor rente en aflossing bij een tbs lening zijn van groot belang voor fiscale correctheid en veranderen regelmatig, zo zien we ook weer in 2025 met de Nederlandse belastingregels. Om fiscale tegenvallers te voorkomen, moeten alle afspraken over rente en aflossing altijd voldoen aan zakelijke voorwaarden, net zoals bij een lening tussen volledig onafhankelijke partijen. Dit betekent een marktconforme rente en een realistisch aflossingsschema, die beide duidelijk beschreven staan in een schriftelijke leningsovereenkomst.
Voor de ontvanger van de rente, zoals een DGA, vallen deze inkomsten onder de terbeschikkingstellingsregeling (TBS-regeling) in box 1 van de inkomstenbelasting. Hierbij biedt de TBS-vrijstelling een voordeel door 12% van het resultaat vrij te stellen, wat het effectieve belastingtarief tot maximaal 36.93% kan verlagen. De onderneming die de lening ontvangt, mag de betaalde rentekosten aftrekken van de winst voor de vennootschapsbelasting. Wat de aflossing betreft, is het nauwkeurig navolgen van het afgesproken aflossingsschema doorslaggevend; of dit alleen rentebetalingen betreft of ook aflossing van de hoofdsom, hangt af van de vastgelegde voorwaarden. Een kenmerkende fiscale regel is dat er geen btw van toepassing is op de rente en aflossingen van een tbs lening, wat de administratieve lasten verlicht.
Bij een tbs lening hebben zowel de partij die geld of activa ter beschikking stelt (de uitlener) als de ontvangende partij (de lener) specifieke rechten en plichten, die van groot belang zijn voor de zakelijkheid en fiscale erkenning van de constructie.
De uitlener heeft het recht op de overeengekomen marktconforme rente en tijdige aflossingen volgens het vastgelegde schema. Mocht de lener in gebreke blijven, dan heeft de uitlener het recht om, afhankelijk van de gemaakte afspraken in de overeenkomst, aanspraak te maken op eventueel overeengekomen zekerheden, zoals een pandrecht of hypotheek, of tot invordering van de schuld over te gaan. De plicht van de uitlener is om de afgesproken activa ook daadwerkelijk ter beschikking te stellen en ervoor te zorgen dat de leningsvoorwaarden, met name de rente, zakelijk en marktconform zijn om ongewenste fiscale gevolgen te voorkomen.
De lener heeft het recht om de ter beschikking gestelde activa te ontvangen en deze te gebruiken zoals overeengekomen. Een belangrijk recht voor de lener is vaak ook de mogelijkheid tot vervroegd aflossen van de lening, eventueel boetevrij, mits dit zo is vastgelegd in de schriftelijke leningsovereenkomst of wettelijk is toegestaan. De belangrijkste plicht van de lener is het strikt naleven van alle afspraken, waaronder de tijdige betaling van rente en het volgen van het afgesproken aflossingsschema. Wanneer meerdere partijen gezamenlijk de tbs lening aangaan, zijn zij vaak hoofdelijk aansprakelijk en daarmee samen verantwoordelijk voor de volledige nakoming van alle verplichtingen; het niet nakomen hiervan kan leiden tot het opeisbaar worden van de lening en andere sancties zoals vastgelegd in de overeenkomst.
Praktijkvoorbeelden en casestudies laten goed zien waarom de juiste opzet van een tbs lening zo belangrijk is. Neem bijvoorbeeld een directeur-grootaandeelhouder (DGA) die privé geld uitleent aan zijn eigen BV om een nieuwe bedrijfsinvestering te financieren. In deze situatie stelt de DGA liquide middelen ’ter beschikking’ aan de onderneming, waarbij de BV rente betaalt aan de DGA. Een ander veelvoorkomend scenario is wanneer een DGA een lening opneemt bij de eigen BV, bijvoorbeeld voor de aankoop van een privéwoning of de financiering van persoonlijk vastgoed. Hierbij gelden de regels rondom excessief lenen extra streng, zoals eerder besproken. In beide gevallen is een gedegen, schriftelijke leningsovereenkomst met heldere, marktconforme voorwaarden essentieel om discussie met de Belastingdienst te vermijden en de fiscale behandeling correct te waarborgen.
Het aanvragen en vastleggen van een tbs lening is een specifiek proces dat essentieel is voor de fiscale en juridische geldigheid. Hoewel de basisstappen van een leningaanvraag vaak generiek zijn, ligt bij een tbs lening de nadruk sterk op een correcte juridische vastlegging, gezien de betrokkenheid van verbonden partijen en de aandacht van de Belastingdienst.
Volg deze stappen voor het correct aanvragen en vastleggen van uw tbs lening:
De fundamentele verschil tussen een tbs lening en andere leningvormen ligt in de aard van de relatie tussen de lener en uitlener, en de specifieke fiscale behandeling die hieruit voortvloeit. Waar een standaard zakelijke lening doorgaans wordt afgesloten bij externe kredietverstrekkers zoals banken, met een focus op de kredietwaardigheid van de onderneming, wordt een tbs lening gekenmerkt door het ter beschikking stellen van activa tussen verbonden partijen, zoals een directeur-grootaandeelhouder (DGA) aan de eigen BV, of een familielid. Dit interne en verbonden karakter is de drijvende kracht achter de intensieve fiscale en juridische controle die de Belastingdienst uitvoert op de zakelijkheid van de voorwaarden.
Bij reguliere leningen, zoals een particuliere lening, betaal je veelal een vast maandbedrag voor rente en aflossing, terwijl een hypothecaire lening vaak een lagere rente kent dan andere leningen vanwege het onderpand. Een onderhandse lening, die flexibele voorwaarden kent tussen particulieren of bedrijven, kan in sommige gevallen zonder BKR-registratie verlopen. Daartegenover staat dat een tbs lening, ondanks zijn vaak interne karakter, altijd moet voldoen aan strikte “zakelijke voorwaarden”, inclusief een marktconforme rente en een gedetailleerde schriftelijke overeenkomst, alsof de lening met een volledig onafhankelijke derde was aangegaan. Deze nadruk op zakelijkheid en het specifieke fiscale toezicht via de terbeschikkingstellingsregeling onderscheiden de tbs lening fundamenteel van deze meer gangbare leningen en onderhandse afspraken.
De rente bij een tbs lening wordt voornamelijk vastgesteld aan de hand van het principe van marktconformiteit. Dit betekent dat de rente moet overeenkomen met wat onafhankelijke partijen, zoals banken, zouden afspreken voor een vergelijkbaar leenbedrag onder dezelfde voorwaarden. Belangrijke factoren die hierbij meespelen zijn het risicoprofiel van de lener, de eventueel aanwezige zekerheden (denk aan een hypotheek), de looptijd van de lening en de exacte hoogte van het geleende bedrag. Een gunstiger risicoprofiel of sterke zekerheden kunnen bijvoorbeeld leiden tot een lagere, maar nog steeds marktconforme, rente. Om discussie met de Belastingdienst te voorkomen en de zakelijkheid te waarborgen, is het raadzaam om hierover deskundig advies in te winnen.
Een onjuiste tbs lening brengt aanzienlijke fiscale risico’s met zich mee, voornamelijk doordat de Belastingdienst de lening als onzakelijk kan bestempelen. Dit ontstaat wanneer afspraken over rente, looptijd of aflossing niet voldoen aan zakelijke voorwaarden die ook zouden gelden tussen onafhankelijke partijen, of als de schriftelijke overeenkomst ontbreekt of niet wordt nageleefd. De belangrijkste fiscale complicaties zonder correcte afspraken omvatten het aanmerken van rentevoordeel als fiscaal inkomen in box 1, of zelfs als verkapt dividend in box 2 voor DGA’s, waardoor hogere belastingtarieven van toepassing kunnen zijn. Bovendien kunnen er boetes worden opgelegd en kan de lening door de Belastingdienst als direct opeisbaar worden beschouwd, met aanzienlijke financiële gevolgen voor alle betrokken partijen.
Ja, een tbs lening kan zeker worden omgezet in een andere lening, vergelijkbaar met hoe andere leningen kunnen worden overgesloten. Dit betekent meestal dat de bestaande tbs lening wordt afgelost met een nieuwe lening, die dan andere voorwaarden kan hebben of zelfs van een andere kredietverstrekker komt. Het oversluiten van een tbs lening kan bijvoorbeeld gebeuren om te profiteren van een lagere rente, om betere voorwaarden te krijgen, of om meerdere leningen samen te voegen voor meer overzicht en om goedkoper te kunnen lenen.
Bij het omzetten of oversluiten van een tbs lening is het echter van groot belang om de fiscale en juridische gevolgen zorgvuldig te bekijken. De Belastingdienst blijft scherp toezien op de zakelijke voorwaarden bij leningen tussen verbonden partijen. Als de nieuwe lening niet langer voldoet aan de specifieke eisen van een tbs lening – bijvoorbeeld door een verandering in de relatie tussen de partijen of door niet-marktconforme voorwaarden – kan dit leiden tot een andere fiscale classificatie. Dit heeft directe gevolgen voor de toepassing van de terbeschikkingstellingsregeling en kan de inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting beïnvloeden, waardoor deskundig advies altijd aan te raden is om onbedoelde fiscale nadelen te voorkomen.
Voor de aanvraag van een tbs lening zijn specifieke documenten nodig om je identiteit, financiële draagkracht en de zakelijkheid van de constructie te bewijzen. Dit omvat in de regel de volgende stukken:
Alle documenten moeten worden aangeleverd als niet-bewerkbare bestanden (denk aan PDF-formaat) en digitaal worden geüpload. Houd er rekening mee dat de maximale bestandsgrootte vaak 25MB per document bedraagt. Als een document uit meerdere pagina’s bestaat, zoals een uitgebreid bankafschrift, dien je deze tot één bestand samen te voegen voor de upload. Soms kunnen er op verzoek aanvullende documenten, zoals een arbeidscontract, worden gevraagd om het dossier compleet te maken.
Een Tinka lening is een vorm van consumentenkrediet waarbij je aankopen bij aangesloten webwinkels of partners in termijnen kunt betalen. Het is in essentie een kredietfaciliteit die wordt aangeboden door Tinka, een externe commerciële kredietverstrekker, aan individuele consumenten voor het financieren van goederen of diensten. In tegenstelling tot een tbs lening, die een complexe financiële constructie is tussen verbonden partijen, zoals een directeur-grootaandeelhouder (DGA) en zijn eigen BV, staat een Tinka lening volledig los van dergelijke interne relaties. Waar een tbs lening draait om het ‘ter beschikking stellen’ van activa met specifieke fiscale regels en verplichtingen in box 1 of box 2, is een Tinka lening een standaard persoonlijke lening of doorlopend krediet waarbij de consument het geleende bedrag, inclusief rente, in vaste termijnbetalingen terugbetaalt aan de kredietverstrekker. Deze leningen vallen onder de reguliere wetgeving voor consumentenkrediet en kennen niet de specifieke fiscale regelingen van de terbeschikkingstellingsregeling. De rente op een lening bij Tinka wordt bepaald door factoren zoals het leenbedrag en het risicoprofiel van de consument, vergelijkbaar met andere externe consumentenleningen, en is fiscaal niet aftrekbaar voor de consument, wat een duidelijk verschil is met de vaak fiscaal gemotiveerde tbs lening. Voor meer informatie over de mogelijkheden van deze kredietverstrekker kun je terecht op Tinka lening.
Een GKB lening is een veelvoorkomende vorm van een persoonlijke lening, gekenmerkt door een aantal heldere eigenschappen die het wezenlijk onderscheiden van een tbs lening. Bij een GKB lening leen je een vast bedrag tegen een vaste rente en met een vaste looptijd, wat resulteert in vaste maandlasten voor rente en aflossing en duidelijkheid vooraf over terugbetalingsverplichtingen. Bovendien bieden GKB leningen vaak de mogelijkheid om extra af te lossen zonder kosten. Dit staat in schril contrast met een tbs lening, die draait om het ter beschikking stellen van activa tussen verbonden partijen, met als hoofdfocus de complexe fiscale behandeling en de noodzaak van zakelijke voorwaarden om ongewenste belastinggevolgen te voorkomen, zoals eerder op deze pagina beschreven. Waar de GKB lening een regulier consumentenkrediet is dat extern wordt verstrekt voor concrete bestedingen, is de tbs lening een interne constructie met verregaande fiscale implicaties in Box 1 of Box 2.
Een Pin lening is een type consumentenkrediet waarbij het geleende bedrag, net als bij veel persoonlijke leningen, in vaste termijnen wordt terugbetaald aan een externe kredietverstrekker. Deze leenvorm biedt vaak de flexibiliteit om de lening vroegtijdig boetevrij af te lossen, en het volledige bedrag wordt na akkoord in één keer uitbetaald op je rekening, te gebruiken voor persoonlijke doelen zoals een droomauto of een verbouwing. Dit staat in schril contrast met een tbs lening, die een complexe financiële constructie is tussen verbonden partijen, zoals een DGA en zijn BV, waarbij activa ’ter beschikking worden gesteld’ met zeer specifieke fiscale regels en verplichtingen in box 1 of box 2. Een Pin lening richt zich op de financiering van privé-uitgaven, terwijl de tbs lening fiscaal gedreven is en zich toespitst op de zakelijke relatie tussen de lener en uitlener.
Voor het vergelijken en aanvragen van leningen kies je voor Lening.nl vanwege de positie als nummer 1 kredietverstrekker vergelijker van Nederland. Het platform is 100% onafhankelijk, staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en werkt alleen samen met betrouwbare kredietverstrekkers die eveneens onder toezicht staan. Lening.nl biedt een eenvoudig en transparant online proces, waarmee je binnen enkele minuten een maatwerk overzicht van passende leningen krijgt, inclusief duidelijke maandlasten en totale kosten. Dit helpt je de meest voordelige lening te vinden die aansluit bij jouw situatie, zoals een persoonlijke lening die veelal voordeliger is dan een doorlopend krediet. Bovendien is de gehele aanvraag, inclusief het digitaal ondertekenen van de offerte, efficiënt online te regelen, ondersteund door een Wft-vergunning.